علی اکبر علیه السلام

بنا بر قول مشهور، وی بزرگ ترین فرزند امام حسین علیه السلام است که در کربلا به شهادت رسید. «2» مادرش لیلی، دختر ابی مُرّه بن عُروه بن مَسعود ثَقفی «3» است. «4» برخی نام مادر او را آمنه نوشته اند. «5»

در تاریخ ولادت او اختلاف است. ابوالفرج می نویسد که او در زمان خلافت عثمان زاده شد ولی از سال ولادتش نام نمی برد. «6» صاحب اعیان الشیعه سال ولادت او را 35 یا 41 هجری نوشته است «7» و علّامه مقرم، ولادت او را در یازدهم شعبان سال 33 هجری، می داند. «8»

نظر به اختلاف در تاریخ ولادت علی اکبر درباره سن او به هنگام شهادت نیز اختلاف است. ابن شهرآشوب می نویسد که او هنگام شهادت هجده سال داشت و سپس نقل می کند که 25 سال هم گفته اند. «9» شیخ مفید، سنّ او را نوزده سال می داند «10» و علّامه مقرم می نویسد که وی در کربلا [قریب به] 27 سال داشت. «11»

مشهور است که علی اکبر علیه السلام از امام سجاد علیه السلام بزرگ تر بوده است «12» و بسیاری از مورخان از او با لقب الاکبر، یاد کرده اند. «13» ولی شیخ طوسی لقب او را الاصغر، ذکر کرده و او را در شمار اصحاب امام حسین علیه السلام آورده است. «14»

کنیه اش ابوالحسن است «15» و به نوشته محدث قمی از برخی روایات و زیارتنامه ها، برمی آید که او ازدواج کرده و دارای فرزندانی نیز بوده است. «16»

علی اکبر علیه السلام در شکل و شمایل و خلق و خو، شبیه ترین مردم به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود و منش و رفتارش، اخلاق پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را در خاطره ها زنده می کرد و هرگاه اهل بیت علیهم السلام مشتاق دیدار جدشان رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم می شدند، به چهره او می نگریستند. «17»

او جوانی عالم، وارسته، رشید و شجاع بود و از صفات انسانی و سجایای اخلاقی والایی برخوردار بود. در زیارت نامه حضرتش آمده است:

سلام بر تو ای بسیار راستگوی درستکار! ای [انسان] پاک و پاکیزه! ای دوست مقرَّب [خدا]! ... چه گرامی است مقام تو! و چه شرافتمندانه بود بازگشت تو [به سوی او]! گواهی می دهم که خداوند از کوششت [در راه خود] قدردانی کرد و پاداشت را افزون ساخت و تو را به کنگره رفیع شرف رسانید. و در غرفه های عالی [بهشت] جای داد

همچنان که از پیش بر تو منّت نهاد و تو را از اهل بیتی قرار داد که رجس و پلیدی را از آنان دور کرد و از آلودگی ها کاملًا پاکشان ساخت. «18»

(2). اعیان الشیعه، ج 8، ص 206؛ مقاتل الطالبیین، ص 80، دارالمعرفه.

(3). عروه بن مسعود و فرزندش ابومُرّه، هر دو از صحابه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بودند. عروه یکی از مردان بزرگی است که مشرکان قریش درباره او گفتند: لَوْلا نُزِّلَ هذَا الْقُرانُ عَلی رَجُلٍ مِّنْ الْقَرْیَتَیْنِ عَظیمٍ( زخرف/ 31)( چرا این قرآن بر مرد بزرگ یکی از این دو شهر( مکه و طائف) نازل نشده است). او در نهم هجری اسلام آورد و قوم خود را نیز به اسلام دعوت کرد، ولی با مخالفت آنان رو به رو شد و سرانجام در حال گفتن اذان، به شهادت رسید.( نفس المهموم، ص 278؛ علی الاکبر علیه السلام، مقرم، ص 15، 16).

ص: 2